Rechtspersonenrecht abstract?

Raakt jouw klant/personeel het spoor bijster en begrijpt niet waarom iemand in het ene geval als bestuurder handelt en in het andere geval als aandeelhouder? In concerns wordt de aandeelhoudersvergadering gevormd door een bv, die op haar beurt ook weer een bestuur en een aandeelhoudersvergadering kent. Soms zijn aandeelhouders en bestuurders dezelfde partijen.

Probeer dit eens: (gebruik het ontstaan van de VOC):

Er waren mensen die zoveel geld hadden dat ze het niet zelf meer effectief konden beheren. Er waren eens mensen die zoveel geld nodig hadden voor hun activiteiten, dat ze het zelf niet meer konden financieren. Vraag en aanbod kwamen bijeen en daarmee het dualisme in het ondernemingsrecht:

Investeer het geld in de bouw en lading van een schip/entiteit (inbreng)

Geef het schip een richting: vaar naar het oosten van Indië en drijf daar handel mee (het doel)

Er moet een schipper/kapitein zijn (bestuur) om het schip te besturen

Als met het schip iets anders wordt gedaan dan de bedoeling was, kan er worden ingegrepen: doeloverschrijding

Als de financiers geen vertrouwen meer hebben in de schipper: ontslag directie door aandeelhoudersvergadering

Voor fouten van de schipper is financier niet verder aansprakelijk dan tot voldoening inbreng (beperkte aansprakelijkheid)

Periodieke rekening en verantwoording: opstellen jaarrekening en vaststelling daarvan door avva. En decharge.

De schipper bepaalt het beleid (hoe varen we, wat en wie nemen we mee): bestuursvrijheid. Bestuursaansprakelijkheid alleen voor mismanagement achteraf

Als de schipper zijn fiets aan het schip/de entiteit verkoopt, bestaat de kans op een onevenwichtige belangenafweging (tegenstrijdig belang).

Toezicht op schipper aan boord tijdens de reis: Raad van Commissarissen

Keerzijde beperkte aansprakelijkheid is dat schuldeisers zich op garantievermogen moeten kunnen verhalen: (kapitaalbescherming).

Als er meer geld nodig is: emissie aandelen

Als er teveel geld over is: dividend uitkering, uitkering tlv reserves, of kapitaalvermindering

Verhandelbaarheid van aandelen of beperking daarvan: notering aan effectenbeurs of juist blokkeringsregelingen.

Is het schip afgeschreven of de reis geëindigd: ontbinding en liquidatie.

Moeten er twee of meer schepen tot een vloot worden samengevoegd: fusie

Moeten er schepen uit de vloot worden gehaald en onder eigen vlag gaan varen: (af)splitsing.

Met deze versimpelde weergave lukt het meestal de abstractie van het vennootschapsrecht te doorbreken en het inzichtelijker te maken. Veel van het bovenstaande geldt nu in meer of mindere mate nog steeds en helpt het inzicht in het rechtspersonenrecht en het dualisme dat daaraan verbonden is te doorgronden.