Schuldoverneming
Uit recente jurisprudentie blijkt dat het er op aan komt om de voorstelling die een leek van de gang van zaken geeft, kritisch te bekijken. Het onderscheid tussen cessie, schuldoverneming, schuldigerkenning, inbetalinggeving, verrekening etc is vaak niet geheel duidelijk.
Als het ingewikkeld lijkt/is, maak een tekeningetje met daarin de Koper, de Verkoper en de Vennootschap en van rechten en verplichtingen. Was dat gebeurd, dan was onmiddellijk duidelijk geweest dat zoals het in de litigieuze akte is gesteld, het niet de bedoeling van partijen had kunnen zijn. Schrijf niet klakkeloos de instructie van een adviseur over. Denk na, denk mee.
De rechtbank maakt duidelijk dat de notaris het goed in de akte moet verwoorden en de formaliteiten moet verzorgen. Dat lijkt mij terecht.
Dat het ook voor juristen complex kan zijn, blijkt ook uit het volgende:
“De Rechtbank heeft ten aanzien van deze vordering onder meer geoordeeld dat niet in geschil is dat de door Koper te betalen koopprijs voor de aandelen zou worden verrekend met de overname van de schuld die Verkoper aan de BV had”.
Hier maakt ook de Rb een denkfout. Schuldoverneming (6:155 BW) en verrekening (6:127 BW) zijn twee verschillende rechtsfiguren, die ic los van elkaar staan. Bij verrekening streept men als het ware vorderingen die dezelfde partijen over en weer op elkaar hebben, tegen elkaar weg (tot een gelijk beloop). Daar was in casu geen sprake van. Bij schuldoverneming neemt de een de verplichting van de ander over, om die als eigen verplichting te voldoen. Koper betaalt i.c. doordat hij een schuld van verkoper overneemt. Aan verrekening zou men in casu wat hebben gehad als de cessie van de vordering van de Vennootschap op de Verkoper aan de Koper was beoogd. De Vennootschap zou voordat zij tot cessie zou willen overgaan, een tegenprestatie voor de cessie willen hebben, waarmee er een schuldverhouding tussen de Koper en de Vennootschap zou ontstaan. Dan kunnen Koper en Verkoper de vorderingen die zij over en weer hebben, met elkaar verrekenen. Aan het einde van de rit zou de Koper dan een schuld hebben aan de Vennootschap. Dat laatste wordt ook eenvoudiger bereikt door de schuldoverneming.
Hoe had het opgeschreven kunnen worden? (NB als de crediteur van de schuld niet de Vennootschap betreft, maar een derde, zul je de toestemming moeten hebben ontvangen voor het tekenen van de akte):
Koopprijs en betaling.
1. De koopprijs voor de Aandelen bedraagt ** euro (€ **).
2. Koper voldoet aan zijn verplichting tot betaling van een gedeelte van de koopprijs van ** euro (€ **) door de schuld die Verkoper aan de Vennootschap heeft ter grootte van ** euro (€ **), voor zijn rekening te nemen en als eigen schuld te voldoen, onder vrijwaring van Verkoper voor aanspraken van de Vennootschap die daarmee verband houden. De Vennootschap verklaart hierbij toestemming te verlenen voor deze schuldoverneming, waarmee aan alle vereisten voor schuldoverneming als genoemd in artikel 6:155 Burgerlijk Wetboek is voldaan.
3. Met betrekking tot de verbintenis tot betaling van het restant van de koopprijs ter grootte van ** euro (€ **) zijn Partijen overeengekomen dat […]
Ook hier laat de litigieuze akte de vraag open hoe dat restant moet worden voldaan: wordt het via de kwaliteitsrekening van de notaris gesetteld, is het onmiddellijk opeisbaar, is het reeds giraal voldaan, wordt het schuldig gebleven etc? Hier ligt ook een taak voor de notaris.
Stel dat het moet worden schuldig gebleven, zorg dan ook voor een leningsovereenkomst (eventueel met zekerheden).
Bij wijze van voorbeeld:
3. Met betrekking tot de verbintenis tot betaling van het restant van de koopprijs ter grootte van ** euro (€ **) zijn Partijen overeengekomen dat deze door afstand teniet zal gaan, onder de verplichting voor Koper het betreffende bedrag groot ** euro (€ **) bij wijze van geldlening aan Verkoper schuldig te erkennen.
Ter uitvoering van die overeenkomsten:
a. doet Verkoper bij deze afstand van zijn vordering tot betaling van de koopprijs, welke afstand Koper aanvaardt; en
b. erkent Koper in onmiddellijke samenhang met het sub a bepaalde en als tegenprestatie daarvoor bij wijze van geldlening het betreffende bedrag groot ** euro (€ **) aan Verkoper schuldig, welke schuldigerkenning Verkoper van Koper aanvaardt.
De voorwaarden en bepalingen van de geldlening zijn opgenomen in een akte van geldlening, waarvan een concept aan deze akte is gehecht als (Bijlage). Partijen verbinden zich hierbij onmiddellijk na het verlijden van deze akte de geldleningovereenkomst te tekenen.
4. Partijen stellen vast, dat de verbintenis tot betaling van de koopprijs teniet is gegaan. Verkoper verleent Koper kwijting voor de betaling van de koopprijs en Koper verleent Verkoper kwijting voor de betaling uit hoofde van **.
5. Verkoper verleent Koper kwijting voor de betaling van de koopprijs.
Voor verrekening kan de volgende tekst worden gebruikt:
Koopprijs en betaling.
1. De koopprijs voor de Aandelen bedraagt ** euro (€ **).
2. Koper en Verkoper zijn overeengekomen dat de verplichting van Koper jegens Verkoper tot betaling van de koopprijs hierbij wordt verrekend met de verplichting van Verkoper jegens Koper uit hoofde van **. Beide verplichtingen gaan tot hun gezamenlijk beloop teniet
3. Verkoper verleent Koper kwijting voor de betaling van de koopprijs en Koper verleent Verkoper kwijting voor de betaling uit hoofde van **.
Werk uit wat partijen hebben bedoeld. Vaak is dat maatwerk en factureer voor het extra werk. Dat scheelt omzet (die wordt hoger) en stress over juridische procedures (die wordt minder).
