De aandachtspunten bij koop en levering aandelen, naar aanleiding van Notamail 161

Waar moet je op letten als je een aandelenoverdracht (op basis van een schriftelijke koopakte) in behandeling neemt?

1. Gebruik altijd een draaiboek. Zonder draaiboek verdwaal je al snel.

Het draaiboek aandelenoverdracht van PraktijkGenerator meldt hierover het volgende:

Is er een schriftelijke (koop)overeenkomst van aandelen? Zo ja, dan is dat de titel voor de levering. Wees voorzichtig met standaard garanties in de leveringsakte. De overeenkomst is doorgaans de plaats waar dat dient te geschieden. Is er geen overeenkomst, denk dan na wat er geregeld moet worden. Het kan al snel leiden tot een echte overname, waarbij over garanties moet worden onderhandeld.

2. Willen partijen geen garanties, dan adviseren wij om in de akte van levering de volgende tekst op te nemen:

Koper en Verkoper stellen hierbij vast als bedoeld in titel 15, Boek 7 Burgerlijk Wetboek, dat Verkoper niet gehouden is nadere mededelingen te doen (als bedoeld in lid 2 van artikel 7:17 Burgerlijk Wetboek) over het vermogen (activa, passiva en rechtsverhoudingen) van de Vennootschap en haar activiteiten en komen overeen dat ten aanzien van het vermogen van de Vennootschap en haar activiteiten geen nadere garanties worden verlangd respectievelijk gegeven, //dit in verband met het feit dat Koper als bestuurder van de Vennootschap/ uit hoofde van volledig op de hoogte kan zijn en behoort te zijn van de financiële en juridische toestand van de Vennootschap//, dit in verband met het feit dat Verkoper de Aandelen heden heeft verkregen en Verkoper aan zijn verkoper de nodige garanties heeft gevraagd en van hem heeft verkregen en Koper de rechten die Verkoper uit hoofde van die garanties jegens zijn rechtsvoorganger kan uitoefenen hierbij van Verkoper overneemt (NB deze overname van de rechten uit de oude garanties moet wel zijn toegestaan: zie hiervoor de oude titel)//.

Daarnaast zijn Koper en Verkoper overeengekomen dat Koper de Aandelen zal afnemen zoals ze zijn en aanvaardt Koper volledig de risico’s verbonden aan de Aandelen, onverminderd het bepaalde in de garanties.

Deze bepaling werkt vaak als een rode lap voor de stier: als koper dit leest, komt hij vaak snel terug met de opmerking dat dit NIET de bedoeling is. Nodig dan koper EN verkoper (en hun adviseurs) uit voor een gesprek over de garanties. NB: het wordt dan al snel een echte overname.

3. Wat ook vaak niet goed gaat, is dat de akte bepaalt dat de aandelen met ingang van datum x voor risico van koper komen.

Als er ook garanties zijn overeengekomen, is dat daarmee in strijd, immers garanties beogen juist een risicoherverdeling te bewerkstelligen. Voeg toe aan de bepaling over de datum rekening en risico: , “onverminderd het bepaalde in de garanties.”

4. Vaak meent men te kunnen volstaan met: Verkoper garandeert dat …

Daarmee lijkt het geregeld, maar een garantie is geen wettelijk ingekleurd rechtsbegrip. Je zult dus moeten uitwerken hoe het werkt:

hoe kan de koper een beroep doen op de garanties;
tot welke datum geldt de garantie;
wat is het maximum van de garanties;
wat is het claimminimum;
Geschillenregeling.

Dit zal allemaal moeten worden uitgewerkt, om er voor te zorgen dat partijen niet zijn aangewezen op Haviltex.

5. Vaak is de koopovereenkomst opgesteld met tussenkomst van andere adviseurs.

Meestal ontbreekt er iets aan de garanties of is een belangrijk item over het hoofd gezien, bijvoorbeeld het mededingingsrecht of iets dergelijks. Als je vindt dat het niet volledig is, vul dan de koopovereenkomst aan met bepalingen die je opneemt in de akte van levering. Wijs partijen daar nadrukkelijk op.

6. Wat ook vaak fout gaat is dat er in de koopovereenkomst garanties staan en in de leveringsakte de modelgaranties blijven staan.

Met name bij vastgoedtransacties is dat schering en inslag. Men neemt niet de tijd de garanties met elkaar te vergelijken en laat de modelgaranties gemakshalve in de akte van levering staan. Dan creëer je chaos: het lijkt sterkt op elkaar, maar minieme tekstuele verschillen kunnen grote gevolgen hebben.

7. Gebruik altijd een goede checklist bij de levering van aandelen: er kan van alles spelen, Art 4 Wbrv, het mededingingsrecht, De wet Vifo, de Wwft, etc.

Met name hier kun je als notaris een belangrijke toegevoegde waarde leveren. Andere adviseurs gebruiken meestal geen checklist, maar een voorbeeld van een overeenkomst uit een ander dossier.